Już od urodzenia organizm człowieka styka się z zarazkami, niszczy je, broni się przed ich działaniem lub przystosowuje się do współżycia z nimi. Mechanizmami oddziaływania organizmu na drobnoustroje zajmuje się immunologia. Immunologia jest to nauka znajdująca się na pograniczu biologii i medycyny, zajmująca się badaniami zjawisk odpornościowych organizmu. Badane są zarówno prawidłowy przebieg reakcji jak i jej zaburzenia i odstępstwa od normy. Immunologię ze względu na przedmiot badań podzielono na poszczególne działy, wśród których można wyróżnić:
– immunopatologię – przedmiotem jej badań są zaburzenia w funkcjonowaniu układu odpornościowego;
– immunochemię – zajmuje się ona badaniem przeciwciał i antygenów;
– immunogenetykę – zajmującą się genetycznym podłożem dziedziczenia cech antygenowych;
– serologia – bada ona związki zachodzące między przeciwciałami i antygenami.
Pod pojęciem odporność kryją się specyficzne reakcje, poprzez które drobnoustroje, ich toksyny i inne substancje obce dla organizmu zostają unieszkodliwione. Odporność powstaje dzięki pracy układu limfatycznego, który potocznie nazywa się także układem odpornościowym, w skład którego wchodzą grasica, szpik kostny, węzły chłonne, śledziona, migdałki i kępki Peyera. Rozłożenie narządów układu limfatycznego po całym organizmie człowieka pozwala na precyzyjne zlokalizowanie i szybkie zwalczenie czynników infekcyjnych, które mogą wniknąć do każdego miejsca w organizmie.
Grasica – położona jest za mostkowo w klatce piersiowej, odgrywa znaczącą rolę w tworzeniu limfocytów T, wpływa na rozwój układu kostnego, reguluje rozwojem narządów płciowych. Początkowo zbudowana jest tkanki gruczołowej, a w czasie jej zanikania, który przypada na okres pokwitania, tkanka gruczołowa zastępowana jest przez tkankę tłuszczową.
Szpik kostny – jest to struktura wypełniająca wnętrze kości, wyróżniamy szpik kostny żółty i czerwony. Żółty składa się głównie z tkanki tłuszczowej, w szpiku czerwonym tworzone są składniki morfologiczne krwi, wpływa na zdolności obrony organizmu.
Węzły chłonne – są to naturalne filtry naszego organizmu, zbudowane są z miąższu, który jest ukrwiony. Kształtem przypominają nasiona roślin strączkowych, a w ich wnętrzu następuje filtracja chłonki.
Śledziona – jest narządem położonym w jamie brzusznej, który spełnia wiele ważnych funkcji. Można tu wymienić m. in. tworzenie limfocytów, utylizacja zużytych erytrocytów, tworzenie przeciwciał, magazynuje i reguluje ciśnienie krwi.
Migdałki – są to skupiska tkanki limfatycznej, wyróżniamy migdałek gardłowy i migdałki podniebienne, które położone są w jamie gardłowej. Z uwagi na bezpośredni kontakt z drobnoustrojami wnikających przez jamę ustną, są bardzo narażone na infekcje.
Kępki Peyera – są to skupiska grudek limfatycznych zlokalizowanych w ścianie jelita cienkiego, które wytwarzają limfocyty T i B. Wpływają one na rozpoznanie i wytworzenie odpowiedzi immunologicznej organizmu na antygeny chorobotwórcze mikroorganizmów pojawiające się w danym odcinku jelita, a także tworzą swoistą, lokalną tolerancję na antygeny pokarmowe i towarzyszące mikroflorze bakteryjnej.
