Żylakami nazywamy trwałe, ograniczone rozszerzenia żył powierzchniowych. Zmiany te przyjmują postać wężowatych kłębów, często z balonowymi uwypukleniami. Objawy towarzyszące żylakom nie są zauważalne w początkowej fazie choroby. Pierwszy symptom to uczucie dyskomfortu związanego z pieczeniem nóg, swędzeniem, bólami oraz uczuciem ciężkości nóg. Objawy nasilają się po okresie długiego utrzymywania pozycji stojącej lub siedzącej . Skąd właściwie biorą się żylaki kończyn dolnych?
Powstawanie żylaków kończyn dolnych
Układ żylny kończyny dolnej składa się z systemu naczyń powierzchniowych i głębokich. Naczyniami powierzchniowymi płynie około 10% objętości krwi żylnej. Żyły powierzchniowe w uproszczeniu można podzielić na dwa główne pnie: żyłę odpiszczelową i żyłę odstrzałkową, to właśnie te żyły oraz ich odnogi i bocznice potencjalnie mogą ulec zmianie w żylaki kończyn dolnych.
W prawidłowych warunkach odpływ krwi z kończyn dolnych w trakcie utrzymywania postawy siedzącej lub stojącej zależy głównie od sprawnego działania zastawek, umożliwiają one zachowanie prawidłowego kierunku przepływu krwi żylnej: z kończyn dolnych do serca. Drugim mechanizmem umożliwiającym właściwy przepływ krwi jest tak zwana pompa mięśniowa. Polega ona na pompowaniu krwi przy udziale skurczy mięśni goleni oraz ujemnego ciśnienia w klatce piersiowej.
Żylaki powstają przy zaburzeniu stosunku między ciśnieniem krwi w żyle a wytrzymałością jej ściany. Najczęstszą przyczyną zaburzenia tego stosunku jest niewydolność zastawkowa. Może mieć ona charakter pierwotny ale również nabyty na skutek zakrzepicy żył głębokich lub zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych. Niewydolność żył powierzchownych dotyczy:
- Żyły odpiszczelowej (35% przypadków)
- Żyły odstrzałkowej (9% chorych)
- Żył przeszywających (25%)
- Wielu żył na raz
Wedle najnowszych badań uszkodzenie ścian i zastawek żylnych powstaje głównie na skutek procesu zapalnego.
Ciężkie nogi? Co robić?
Preferowaną metodą w początkowym stadium powstawania żylaków są działania usprawniające krążenie w kończynach dolnych jak np. stopniowany ucisk na kończynę oraz odpowiednio dobrane ćwiczenia. Unoszenie kończyn w trakcie odpoczynku, prowadzenie ruchliwego trybu życia, poruszanie stopami w trakcie siedzenia to niektóre metody łagodzenia objawów żylaków. Stosowanie farmakoterapii w postaci żelu z heparyną stanowi cenny dodatek do metod nieinwazyjnych.
Leczenie chirurgiczne polega na inwazyjnym usunięciu żylaków. Stosowaną, skuteczną metodą jest operacja Babcocka. Polega ona na odcięciu żyły odpiszczelowej, a następnie strippingu, czyli usunięciu całej żyły.
Najlepszą metodą walki z żylakami jest zapobieganie poprzez prowadzenie zdrowego trybu życia rozumianym przede wszystkim jako codzienny racjonalny wysiłek fizyczny. W przypadku pojawienia się problemu żylaków zdecydowanie zalecana jest konsultacja lekarska.