Terapia uzależnień to skomplikowany proces, który wpływa na wiele różnych aspektów funkcjonowania, myślenia i przeżywania pacjenta. Dla alkoholika trzeźwienie i pozbywanie się destrukcyjnych schematów postępowania to prawdziwa, życiowa rewolucja. W jaki sposób zmienia się jego psychika na kolejnych etapach leczenia?
Terapia alkoholizmu może mieć bardzo różny przebieg, w zależności od formy jej odbywania oraz indywidualnych cech samego pacjenta. Specjaliści wyróżniają jednak kilka faz procesu zdrowienia, które pojawiają się u znakomitej większości chorych.
0-15 dni: Faza odwrotu
Pierwsze dni po odstawieniu substancji psychoaktywnej mogą być wyjątkowo trudne. Nieodłączną częścią detoksu alkoholowego są objawy zespołu abstynencyjnego, do których należą: wzmożona potliwość, drżenie kończyn, przyspieszenie akcji serca, nudności, bóle mięśni, bezsenność, nadwrażliwość na bodźce (takie jak światło i dźwięki), poczucie rozbicia, niepokój, a czasami również zaburzenia świadomości, omamy oraz napady padaczkowe. W tym czasie trzeźwiejący alkoholik powinien znajdować się pod profesjonalną opieką specjalistów, którzy zadbają o takie kwestie jak uzupełnianie płynów, witamin i mikroelementów, a w razie potrzeby mogą zastosować również farmakoterapię.
15-45 dni: Faza miesiąca miodowego
Na tym etapie alkoholik odczuwa znaczną poprawę, przez co może odnosić fałszywe wrażenie, że proces zdrowienia będzie łatwy i przyjemny. Po usunięciu alkoholu z organizmu mózg zaczyna produkować zwiększone ilości neuroprzekaźników wywołujących pozytywny nastrój i optymizm. Z jednej strony ta faza bardzo pozytywnie wpływa na motywację do dalszej pracy nad sobą, a z drugiej może skutkować nierealistycznymi oczekiwaniami i brawurą, która z kolei nierzadko prowadzi do ignorowania niepokojących sygnałów i zmniejszonej czujności.
Przeczytaj też: Jak pomóc synowi uzależnionemu od alkoholu?
46-120 dni: Faza muru
Po nadmiernie optymistycznym okresie przychodzi czas na pogorszenie samopoczucia wynikające z ustabilizowania się poziomu neuroprzekaźników w organizmie. Chory odczuwa spadek motywacji do pracy nad sobą i zaczyna zastanawiać się nad tym, czy dalsza terapia ma jakikolwiek sens. Dopiero w tym momencie dostrzega, jaki ogrom wysiłku i poświęcenia go czeka. Rzeczywistość na trzeźwo wydaje się mało interesująca i budzi rozczarowanie. Negatywne odczucia, takie jak nuda, apatia i frustracja mogą doprowadzić do sięgnięcia po alkohol w celu poprawy nastroju.
4-6 miesięcy: Faza przystosowania
Po kilku miesiącach abstynencji stan psychiki pacjenta stabilizuje się. Chory zaczyna postrzegać rzeczywistość nieco bardziej realistycznie, nie popadając ani w stany nadmiernej euforii, ani w poczucie kompletnej beznadziei.
6-12 miesięcy: Faza rozwiązań
Po ok. pół roku od odstawienia alkoholu nałogowiec wreszcie odzyskuje poczucie kontroli nad swoim życiem. Na problemy czy przeszkody reaguje poszukiwaniem rozwiązania, a nie wymyślaniem wymówek lub ucieczką. W tym czasie bardzo istotne jest nieosiadanie na laurach, dalsza, nieustanna praca nad sobą i sukcesywne rozbrajanie mechanizmów uzależnienia, które do tej pory kierowały jego emocjami i myśleniem. Alkoholik zaczyna dostrzegać zalety trzeźwego życia i coraz bardziej się nim cieszy.
Zarówno sami pacjenci, jak i ich bliscy powinni przygotować się na to, że leczenie w ośrodku terapii uzależnień to okres ogromnych zmian i wytężonej pracy nad sobą. Niestety nie istnieje żadna magiczna pigułka, która mogłaby w jednej chwili, bez wysiłku wyleczyć z uzależnienia. Aby trwała abstynencja była możliwa, należy podjąć walkę z wieloma nieprzystosowawczymi schematami myślenia i postępowania. Osoby uzależnione od alkoholu często wykorzystują go jako środek do regulowania swojego nastroju i emocji. Podczas terapii uczą się alternatywnych strategii radzenia sobie z trudnymi uczuciami i rozwiązywania problemów zamiast wybierania ucieczki. Oprócz tego muszą nauczyć się wyciągać rękę po pomoc, nawiązywać i podtrzymywać relacje z innymi ludźmi oraz przejmować odpowiedzialność za własne czyny. Oprócz tego powinni nabrać asertywności, wykształcić zdrową, stabilną samoocenę oraz znaleźć zainteresowania inne niż picie i imprezowanie. Jak widać, leczenie uzależnień wymaga wielu znaczących zmian w psychice, jednak podjęty trud zdecydowanie się opłaca, a trzeźwi alkoholicy zyskują szansę na nowe, zdrowe i szczęśliwe życie.
